ส่วนที่ 1

สภาพทั่วไปและข้อมูลพื้นฐาน

1. ด้านกายภาพ

    1.1 ที่ตั้งของหมู่บ้านหรือตำบล

         ตำบลโป่งงาม ได้รับการจัดตั้งตามกฎหมายลักษณะการปกครองท้องที่ พ.ศ. 2457 เมื่อปี 2533 โดยแยกการปกครองออกมาจากตำบลโป่งผา และได้รับการยกฐานะขึ้นเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล โดยพระราชบัญญัติสภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ. 2537 ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย ซึ่งประกาศในพระราชกิจจานุเบกษา ฉบับทั่วไป เล่มที่ 113 ตอนพิเศษ 52 ง ลงวันที่ 25 ธันวาคม 2539 มีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2540 ใช้เป็นศูนย์กลางการพัฒนาในเขตตำบลโป่งงาม อำเภอแม่สายจังหวัดเชียงราย

         ที่ตั้ง

          องค์การบริหารส่วนตำบลโป่งงาม อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ตั้งอยู่ในเขตบ้านห้วยปูแกง หมู่ที่ 5 มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 42 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 26,250 ไร่ มีอาณาเขตติดต่อดังนี้

          ทิศเหนือ ติดต่อกับ เทศบาลตำบลเวียงพางคำ และองค์การบริหารส่วนตำบลโป่งผา

          ทิศใต้ ติดต่อกับ องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยไคร้ โดยมีลำน้ำโป่งเป็นแนวเขต

          ทิศตะวันออก ติดต่อกับ องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านด้าย โดยมีลำน้ำโป่งเป็นแนวเขต

          ทิศตะวันตก ติดต่อกับ ประเทศเมียร์มาร์ องค์การบริหารส่วนตำบลแม่ฟ้าหลวง โดยมีแนวถนนแม่ฟ้าหลวง – แม่สาย (เส้นทางยุทธศาสตร์ตามแนวชายแดน) เป็นแนวแบ่งเขตพื้นที่      ทั้งหมดขององค์การบริหารส่วนตำบลคิดเป็นร้อยละ 14.74 ของพื้นที่อำเภอแม่สาย (ประมาณ 285 ตารางกิโลเมตร) 

ตารางที่ 1 แสดงจำนวนพื้นที่แยกรายหมู่บ้าน

รูปภาพที่ 1 : แผนที่ตั้ง / แนวเขตปกครอง ตำบลโป่งงาม อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย

         1.2 ลักษณะภูมิประเทศ

               พื้นที่ด้านทิศตะวันตกเป็นภูเขาประมาณ 30 % ขนานไปตามแนวชายแดนไทย – เมียร์มาร์ มีบ้านผาฮี้ (ม.10) และบ้านมูเซอผาฮี้ (ม.11) ตั้งอยู่ในพื้นที่ดังกล่าว (อยู่ในเขตพื้นที่โครงการพัฒนา ดอยตุง) นอกนั้นเป็นพื้นที่ราบประมาณ 70 % อยู่ทางด้านทิศตะวันออกของพื้นที่ที่เป็นภูเขาซึ่งเป็นที่ตั้งของอีก 10 หมู่บ้านที่เหลือ โดยมีลักษณะการใช้พื้นที่ดังนี้

                   1. พื้นที่การเกษตร        11,825 ไร่ คิดเป็นร้อยละ            45.05 ของพื้นที่ทั้งหมด

                   2. พื้นที่อยู่อาศัย             4,612   ไร่ คิดเป็นร้อยละ         17.57 ของพื้นที่ทั้งหมด

                   3. พื้นที่ป่า                      9,812   ไร่ คิดเป็นร้อยละ         37.38 ของพื้นที่ทั้งหมด

         1.3 ลักษณะภูมิอากาศ

               ลักษณะอากาศแบ่งออกได้เป็น ฤดูกาล คือ

               ฤดูร้อน ระหว่างเดือนมีนาคม ถึง เดือนมิถุนายน อุณหภูมิเฉลี่ยประมาณ 38 องศาเซลเซียส

               ฤดูฝน ระหว่างเดือนกรกฎาคม ถึง เดือนตุลาคม อุณหภูมิเฉลี่ยประมาณ 25 องศาเซลเซียส

               ฤดูหนาว ระหว่างเดือนพฤศจิกายน ถึงเดือนกุมภาพันธ์ อุณหภูมิประมาณ 10 องศาเซลเซียส

               อุณหภูมิเฉลี่ยประมาณ 25 องศาเซลเซียส

               อุณหภูมิสูงสุดประมาณ 40 องศาเซลเซียส

               อุณหภูมิต่ำสุดประมาณ 6 องศาเซลเซียส

         1.4 ลักษณะของดิน

               จากลักษณะภูมิประเทศตามข้อ 1.2 สามารถแบ่งลักษณะของดินในพื้นที่ออกเป็น 6 ลักษณะ คือ

ตารางที่ 2 ลักษณะดินในเขตพื้นที่

         1.5 ลักษณะของแหล่งน้ำ

               แหล่งน้ำธรรมชาติ ลำน้ำ 2 สาย

                   ลำน้ำถ้ำ ต้นน้ำอยู่บริเวณวัดถ้ำปลา ระยะทางยาว 7 กิโลเมตร

                   ลำน้ำโป่ง ต้นน้ำอยู่บริเวณขุนน้ำโป่ง ระยะทางยาว 12 กิโลเมตร

               แหล่งน้ำที่สร้างขึ้น

                   - บ่อบาดาล บ่อตอก บ่อเจาะ (ที่ใช้การได้) จำนวน 21 แห่ง

                   - บ่อน้ำตื้น จำนวน 1,337 แห่ง

                   - แม่น้ำ ลำคลอง จำนวน 5 แห่ง

                   - ฝาย พนังกั้นน้ำ จำนวน 4 แห่ง

                   - อ่างเก็บน้ำ จำนวน  3 แห่ง

                   - ลำเหมืองไส้ไก่ จำนวน 19 แห่ง

                   - รางน้ำ ประปาภูเขา จำนวน 4 แห่ง

                   - ประปาหมู่บ้าน จำนวน 9 แห่ง

         1.6 ลักษณะของไม้และป่าไม้

      ในพื้นที่อยู่ในเขตป่าไม้ที่มีความอุดมสมบูรณ์

2. ด้านการเมืองการปกครอง

    2.1 เขตการปกครอง

ตำบลโป่งงามประกอบด้วยจำนวนหมู่บ้าน 12  หมู่บ้าน โดย หมู่ 1 – 9 และ หมู่ที่ 12 เป็นพื้นที่ราบและ หมู่ที่ 10 และ 11 เป็นคนไทยภูเขา (ชาติพันธุ์อาข่า และลาหู่)

2.2 การเลือกตั้ง

การเลือกตั้งผู้บริหารและสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนตำบล ตามพระราชบัญญัติสภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ. 2537 และที่แก้ไขเพิ่มเติมถึงปัจจุบัน มีจำนวน 12 หมู่บ้าน หากมีการเลือกตั้งในครั้งหน้า จะมี ผู้บริหารท้องถิ่น (นายกองค์การบริหารส่วนตำบล) จำนวน 1 คน จะมีการเลือกตั้งสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนตำบล หมู่บ้านละ 2 คน 12 หมู่บ้าน รวมเป็น 24 คน

3.ประชากร

    3.1 ข้อมูลเกี่ยวกับจำนวนประชากร

    ประชากรทั้งสิ้น จำนวน 12,760 คน แยกเป็นชาย  6,077 คน หญิง 6,683 คน มีความหนาแน่นเฉลี่ย 303.80  คนต่อตารางกิโลเมตร (ข้อมูล ณ เดือนเมษายน 2568)

         3.2 ช่วงอายุและจำนวนประชากร

      ประชากรส่วนใหญ่อยู่ในวัยผู้สูงอายุ 60 – 69 ปี

          3.3 จำนวนผู้สูงอายุ  (อายุ 60 ปี บริบูรณ์ขึ้นไป) รวมทั้งสิ้น 1,559 คน

       -เพศชาย  จำนวน  669 คน

       -เพศหญิง จำนวน  890 คน

(ข้อมูลจากระบบสารสนเทศการจัดการฐานข้อมูลเบี้ยยังชีพขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น วันที่ 6 พฤษภาคม 2568)

           3.4 จำนวนผู้พิการ  รวมทั้งสิ้น 239 คน

        -เพศชาย จำนวน 122 คน

        -เพศหญิง จำนวน 117 คน

4.สภาพทางสังคม

    4.1 การศึกษา

โรงเรียนประถมศึกษา จำนวน 5 แห่ง ได้แก่

1. โรงเรียนบ้านโป่ง (หมู่ 8)                           

2. โรงเรียนบ้านถ้ำปลา (หมู่ 3)                       

3. โรงเรียนบ้านถ้ำ ต.ชด. (หมู่ 5)                   

4. โรงเรียนบ้านผาฮี้ (หมู่ 10)                         

5. โรงเรียนบ้านถ้ำ(หมู่ 12)                            

โรงเรียนมัธยมศึกษา จำนวน 1 แห่ง ได้แก่

1. วัดถ้ำปลาวิทยาคม (มัธยมศึกษาปีที่ 1-)

วิทยาลัยอาชีวศึกษา จำนวน 1 แห่งได้แก่

1. วิทยาลัยอาชีวศึกษาแม่สาย                       

 ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กก่อนวัยเรียน 6 แห่ง ได้แก่

 1. ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านถ้ำ                          

2. ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านดง                           

3. ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านปูแกง                       

4. ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านโป่ง                       

5. ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านผาฮี้ (หมู่ 10)              

6. ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านมูเซอผาฮี้ (หมู่ 11)              

โรงเรียนสอนภาษา จำนวน 1 แห่ง ได้แก่ 

1. สอนภาษาจีน                                             

ในพื้นที่มีการศึกษานอกระบบ(กศน.ประจำตำบลโป่งงาม) 1 แห่ง

1. ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนประจำตำบลโป่งงาม      

    4.2 สาธารณสุข จำนวน 3 แห่ง

1. โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลโป่งงาม (บ้านสันกอสา)

2. โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านถ้ำ (บ้านถ้ำ)

3. โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านผาฮี้ (บ้านผาฮี้)

อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.)                  จำนวน 223 คน

    4.3 อาชญากรรม

          -

    4.4 ยาเสพติด

          ปัญหายาเสพติดยังคงมีในพื้นที่ตำบลโป่งงาม เนื่องจากอยู่ติดกับชายแดนไทย-เมียร์มาร์

    4.5 การสังคมสงเคราะห์

          กลุ่มฌาปนกิจสงเคราะห์   จำนวน 12  หมู่บ้าน

5.ระบบบริการพื้นฐาน

    5.1 การคมนาคมขนส่ง

          ถนน การคมนาคมในพื้นที่เป็นการคมนาคมทางบกโดยมีถนนพหลโยธินผ่านพื้นที่ของตำบลเป็นระยะทาง 5 กิโลเมตร ซึ่งเป็นถนนสายหลักที่เชื่อมการคมนาคมเข้าไปยังหมู่บ้านต่าง ๆ

                   ถนนลาดยาง              8 สาย      ระยะทาง 11.92 กิโลเมตร         ใช้ได้ดีทุกฤดูกาล

                   ถนนคอนกรีต          151 สาย     ระยะทาง 31.26 กิโลเมตร         ใช้ได้ดีทุกฤดูกาล

                   ถนนดินลูกรัง            50 สาย      ระยะทาง 12.13 กิโลเมตร

                   ถนนบล๊อกตัวไอ         6 สาย      ระยะทาง   3.38 กิโลเมตร

    5.2 การไฟฟ้า

การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค                                           จำนวน  4,400   ครัวเรือน

ไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ (โซล่าเซลล์)                จำนวน       39    ครัวเรือน

รวมจำนวนครัวเรือนที่มีไฟฟ้าใช้ จำนวน 4,439 ครัวเรือน คิดเป็นร้อยละ 100 ของครัวเรือนที่มีอยู่จริง

    5.3 การประปา

          แหล่งน้ำธรรมชาติ ลำน้ำ 2 สาย

          ลำน้ำถ้ำ ต้นน้ำอยู่บริเวณวัดถ้ำปลา                   ระยะทางยาว     7   กิโลเมตร

          ลำน้ำโป่ง ต้นน้ำอยู่บริเวณขุนน้ำโป่ง                  ระยะทางยาว 12   กิโลเมตร

          แหล่งน้ำที่สร้างขึ้น

                   - บ่อบาดาล บ่อตอก บ่อเจาะ (ที่ใช้การได้)            จำนวน      21    แห่ง

                   - บ่อน้ำตื้น                                                          จำนวน 1,337   แห่ง

                   - แม่น้ำ ลำคลอง                                                 จำนวน        5   แห่ง

                   - ฝาย พนังกั้นน้ำ                                                 จำนวน        4    แห่ง

                   - อ่างเก็บน้ำ                                                        จำนวน        2   แห่ง

                   - ลำเหมืองไส้ไก่                                                  จำนวน      19   แห่ง

                   - รางน้ำ ประปาภูเขา                                             จำนวน        4    แห่ง

                   - ประปาหมู่บ้าน                                                   จำนวน        9    แห่ง

                   มีระบบประปาบาดาลหมู่บ้าน จำนวน 7 หมู่บ้าน ได้แก่ หมู่ที่ 1-3,5,6,8,9 และ12  ยกเว้น หมู่ที่ 7,10,11 ใช้ระบบประปาภูเขา

    5.4 โทรศัพท์

ปัจจุบันทุกหมู่บ้าน ใช้โทรศัพท์เคลื่อนที่เป็นส่วนใหญ่

โทรศัพท์สาธารณะ                                               จำนวน       16   แห่ง

    5.5 ไปรษณีย์หรือการสื่อสารหรือการขนส่ง และวัสดุ ครุภัณฑ์

ที่ทำการไปรษณีย์ที่ใกล้ที่สุด ได้แก่ ไปรษณีย์ห้วยไคร้ ตั้งอยู่ ตำบลห้วยไคร้ อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ห่างจากตำบลโป่งงาม อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ไปทางทิศใต้ประมาณ 8.5 กิโลเมตร

6.ระบบเศรษฐกิจ

    6.1 การเกษตร

ราษฎรส่วนใหญ่ประมาณร้อยละ 80 ประกอบอาชีพทำการเกษตรกรรมได้แก่ทำนา ทำไร่ ทำสวน เลี้ยงสัตว์ เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ ที่เหลือประกอบอาชีพส่วนตัวและรับจ้าง

      6.2 การประมง

ในเขตพื้นที่ตำบลโป่งงาม ไม่มีการทำประมงเนื่องจากประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม

    6.3 การปศุสัตว์

         ในเขตพื้นที่ตำบลโป่งงาม ไม่มีที่ทำการปศุสัตว์ แต่ยังมีประชาชนบางส่วน เลี้ยง โค กระบือ และสุกร

    6.4 การบริการ

- บริการนวดพื้นเมือง ที่วัดโป่งผา หมู่ที่ 9 บ้านโป่ง ตำบลโป่งงาม

- ร้านบริการทำผม เสริมสวย พื้นที่ หมู่ที่ 1-3,5,7-9 และหมู่ที่ 12  จำนวน   14 แห่ง

- โรงแรมในพื้นที่                                                                      จำนวน    2 แห่ง

- รีสอร์ทในพื้นที่                                                                       จำนวน    8 แห่ง

- โรงสีข้าวขนาดเล็กในพื้นที่                                                     จำนวน    4 แห่ง

    6.5 การท่องเที่ยว

          พื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลโป่งงาม เป็นพื้นที่ที่มีสภาพภูมิประเทศสวยงามประกอบด้วย ทิวเขา ป่าไม้ตลอดจนแหล่งต้นน้ำและสภาพทางธรรมชาติอันสมบูรณ์ โดยพื้นที่ดอยนางนอนเชื่อมยาวต่อกับพื้นที่ดอยตุงและประเทศเมียนมาร์ นอกจากนี้ยังมีสัตว์ป่าประเภทลิงอยู่เป็นจำนวนมาก ประกอบกับมีถ้ำขนาดใหญ่ที่สวยงาม เป็นที่ดึงดูดใจแก่นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ เส้นทางสู่แหล่งท่องเที่ยวสะดวกสบายจากถนนพหลโยธิน มีถนนลาดยางตัดเชื่อมระยะทาง 2 กิโลเมตร 

          แหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญมีดังนี้      

          1. วัดถ้ำปลา 

          2. อ่างเก็บน้ำถ้ำเสาหินพญานาค

          3. วัดถ้เสาหินพญานาค

          4. วัดถ้ำปุ่ม

          5. วัดมงคลธรรมกายาราม

         6. จุดชมวิวดอยช้างมูบ

         7. ชุมชนท่องเที่ยวบ้านผาฮี้ หมู่ที่ 10